Een levenstestament is een document (dat wij voor u kunnen opstellen waarna het wordt vastgelegd bij de notaris) waarin u uw wensen vastlegt voor het geval u tijdens uw leven tijdelijk of langdurig geen beslissingen meer kunt of wilt nemen. Een levenstestament is dus een testament dat werkt tijdens leven.
Een “gewoon” testament regelt wat er na uw overlijden met uw nalatenschap dient te gebeuren. U regelt bijvoorbeeld wat u aan wie wenst na te laten, u kunt bepalen wie uw nalatenschap afwikkelt, dat wat iemand van u erft voor hem of haar alleen is (en dus nooit aan een eventuele partner toekomt), enzovoorts. Een “gewoon” testament werkt pas na overlijden.
Een levenstestament bestaat uit één of meer volmachten, de omschrijving van uw wensen ten aanzien van (medische) verzorging (bijvoorbeeld een donorcodicil, een euthanasieverklaring, een behandelgebod en/of een behandelverbod. Daarnaast kunt u aanwijzingen voor uw naasten of de rechterlijke macht opnemen al dan niet voorzien van bijlagen (zoals overzichten van bankrekeningen, wachtwoorden, verzekeringen, kunstverzamelingen en dergelijke).
In een levenstestament kunt u uw wensen vastleggen ten aanzien van onder meer:
- uw financiën, onderneming, woning en andere onroerende zaken;
- schenkingen (of u deze wilt blijven doen en zo ja, onder welke voorwaarden);
- het geven van toestemming voor het al dan niet mogen verrichten van medische handelingen;
- de benoeming van een mentor, bewindvoerder of curator;
- praktische zaken na overlijden (begrafenis of crematie).
Voor een overzicht van zaken welke in een levenstestament nog meer aan de orde zouden kunnen komen, verwijzen wij u naar deze vragen- en checklist.
Met deze lijst kunt u het gesprek met de notaris voorbereiden. De vragen laten u vast nadenken over welke keuzes u wilt maken.
Wie bewaart het levenstestament?
Nadat het levenstestament is getekend zal de notaris het levenstestament in de kluis bewaren en een afschrift (een notariële kopie) van het levenstestament aan u meegeven. Het levenstestament wordt vervolgens geregistreerd in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Bij het CLTR wordt alleen geregistreerd dat er op een bepaalde datum een leventestament is gemaakt, maar de inhoud van het levenstestament is daar niet bekend. Alleen notarissen hebben toegang tot de gegevens van het CLTR, zij kunnen op verzoek van belanghebbenden te weten komen of iemand een levenstestament heeft gemaakte en of dit nog geldig is.
Wie heeft/hebben inzage in mijn levenstestament?
Uw levenstestament moet tijdens uw leven door bepaalde mensen kunnen worden ingezien (bijvoorbeeld door degene aan wie u een volmacht verleent) en na uw overlijden door bijvoorbeeld de executeur. U kunt in uw levenstestament vastleggen wie welk gedeelte van uw levenstestament mag inzien en op welk moment hij dit mag.
Als een arts of een (kanton)rechter wil weten of er een levenstestament is en, zo ja, bij welke notaris er informatie kan worden opgevraagd, dan kan hij een notaris raadplegen.
Kan ik mijn levenstestament herroepen?
U kunt op ieder moment uw levenstestament herroepen of wijzigen, door een nieuw levenstestament te laten maken. Op het moment dat u een nieuw levenstestament maakt, moet u nog wel wilsbekwaam (in staat zijn om uw wil te bepalen) zijn.
Volmacht
De volmacht is de “kapstok” van het levenstestament. Met een volmacht geeft u een ander (de gevolmachtigde) de mogelijkheid om namens u (de volmachtgever) bepaalde (rechts)handelingen te verrichten. U bepaalt zelf wat de gevolmachtigde wel/niet mag doen. Door het geven van een volmacht verliest u zelf niet het recht om deze (rechts)handelingen te verrichten. U kunt volmacht geven aan één of aan meerdere personen.
U kunt zelf bepalen of de volmacht direct ingaat of op een later tijdstip, bijvoorbeeld op het moment dat een arts verklaart dat u zelf niet meer in staat bent om te handelen.
Ondernemersvolmacht
Een ondernemersvolmacht in een levenstestament kan ervoor zorgen dat uw zaken altijd door kunnen gaan. Er kunnen problemen ontstaan op het moment dat u als ondernemer (al dan niet tijdelijk) zelf niet in staat bent om te handelen. U kunt bijvoorbeeld volmacht geven om statuten te wijzigen, investeringen te doen en/of stemrecht uit te brengen in een aandeelhoudersvergadering.
Buitenlandvolmacht
Een buitenlandvolmacht in uw levenstestament is specifiek bedoeld voor het geval u bezittingen in het buitenland hebt. Het Nederlands recht is op (de volmacht in) uw levenstestament van toepassing. Uw bezittingen in het buitenland zullen veelal onder een ander recht vallen. Om deze reden is een op maat gemaakte buitenlandvolmacht in uw levenstestament essentieel.
Mentorschap, bewind en onder curatele stelling
U kunt in uw levenstestament vastleggen wat uw wensen zijn voor het geval dat de kantonrechter een beslissing moet nemen over bijvoorbeeld bewindvoering over uw vermogen.
Er zijn drie beschermingsmaatregelen, te weten:
- mentorschap (behartigen van persoonlijke belangen);
- onderbewindstelling (behartigen van financiële belangen); en
- ondercuratelestelling (behartigen van persoonlijke én financiële belangen, heeft tot gevolg dat u handelingsonbekwaam wordt).
In uw levenstestament kunt u uw wensen vastleggen wie u als uw mentor, bewindvoerder of curator zou willen benoemen (of wie u absoluut niet als zodanig benoemd zou willen hebben). De kantonrechter kan hier dan rekening mee houden.
Medische behandelingsvolmacht
In een medische behandelingsvolmacht in uw levenstestament legt u vast wat uw wensen zijn als u lichamelijk of geestelijk niet meer in staat bent om voor u zelf te zorgen. De medische behandelingsvolmacht is bedoeld om als u wilsonbekwaam bent toch nog beslissingen te kunnen beïnvloeden. Degene aan wie u een volmacht hebt verleend of aan wie u door middel van een schriftelijke wilsverklaring een verzoek doet, weet daardoor wat uw wensen op medisch gebied zijn.
In het levenstestament kunt u ook een aantal verklaringen vastleggen ten aanzien van uw wensen voor uw levenseinde, zoals:
- een niet-behandelverklaring ((medische) behandelingen die u niet wilt ondergaan);
- een euthanasieverzoek (voortijdige levensbeëindiging bij bijvoorbeeld ondraaglijk lijden);
- een donorcodicil (document waarmee u toestemming geeft om na uw overlijden organen of weefsel te transplanteren);
- een behandelgebodsverklaring (bepaling dat u juist wel wilt worden behandeld, zodat waardoor u zo lang mogelijk in leven blijft).
Meer informatie over de aanpak van dit gevoelige onderwerp vindt u in ons artikel regels omtrent euthanasie.